Kan dat wel? Gewoon zitten zonder te denken? Een cliënt van mij (ik heb inmiddels verschillende cliënten met vergelijkbare problematiek) had die ervaring niet. Zodra ze niet ergens druk mee bezig was, kwam er in haar een piekerproces op gang. De ene keer ging het over haar studie, de andere over haar sociale leven – hoorde ze er wel bij?

En hoe meer ze piekerde, hoe minder ze er nog op vertrouwde dat het allemaal wel goed zou komen. Ze begon aan alles te twijfelen, misschien nog wel het meest aan zichzelf.

Toen ze bij mij kwam, verkeerde ze in de veronderstelling dat we aan het werk zouden gaan met haar problemen – studiestress, sociale onzekerheid. We gingen echter iets heel anders doen. We gingen volledig focussen op de manier waarop ze omging met haar gedachten, ongeacht de inhoud. Het bleek dat ze een aantal overtuigingen had over gedachten en denken, die ervoor zorgden dat ze zich machteloos voelde tegenover het gepieker.

Dit soort overtuigingen – metacognities genoemd – hoeven niet waar te zijn, maar zolang je ze gelooft, blijf je piekeren. Toen we haar metacognities eenmaal in kaart gebracht en uitgedaagd hadden, kon ze vrijwel moeiteloos het piekeren uitstellen naar een moment van haar eigen keuze in plaats van het gevoel te hebben dat ze moest piekeren, of ze wilde of niet. En daarmee slonken ook haar zorgen tot moeiteloos hanteerbare proporties.

Deze aanpak, metacognitieve therapie (MCT) genoemd, wordt steeds meer ingezet bij angst-, spannings- en somberheidsklachten. In een vergelijkend onderzoek met Cognitieve Gedragstherapie (in Nederland de meest gebruikte aanpak bij dit soort klachten) bleek MCT minstens even effectief en vaak zelfs effectiever.